Sau khi tốt nghiệp khoa văn trường Đại Học sư phạm Hà Nội
Nguyễn Khoa Điềm vào miền Nam hoạt động trong phong trào học sinh
ông xây dựng cơ sợ cách mạng, viết báo và làm thơ là chính
ông tiếp tục hoạt động văn nghệ để viết về đề tài người lính
đây chính là bài đất nước, được hoàn thành ở chiến khu Trị Thiên
viết về sự thức tỉnh tuồi trẻ khi miền Nam bị tạm chiếm
về non sông đất nước, về sứ mệnh của thế hệ mình
xuống đường đấu tranh hòa nhập với cuộc chiến đấu biểu tình
đoạn trích thuộc phần đầu chương 5, của trường ca mặt đường khát vọng
là 1 trong những đoạn thơ hay nhất về đề tài đất nước Việt Nam
sự phát hiện khám phá đất nước từ chiều sâu lịch sử cách mạng
cảm nhận về đất nước từ phương diện văn hóa văn học dân gian
bằng giọng điệu tràn đầy cảm xúc, tăng thêm sự hấp dẫn bài thơ
tác giả tự mình đặt câu hỏi rằng đất nước có từ bao giờ?
gắn liền sự hình thành văn hóa, cùng lối sống phong tục kề bên
đất nước đã có từ lâu đời kể từ khi ta vừa lớn lên
đất nước có trong lời mẹ kể, qua câu chuyện ngày xủa ngày xưa
chuyện Thánh Gióng nhổ tre đánh giặc tác giả cũng không phải dạng vừa
gắn liền với phong tục tập quán của người Việt qua những miếng trầu
đây hình ảnh gần gũi bình dị có tóc mẹ thì bới sau đầu
đất nước gần gũi ta ngày ấy, có tình nghĩa sâu nặng mẹ cha
tình thương nhau dễ dàng nhìn thấy bằng gừng cay muối thật mặn mà
với quá trình lao động lam lũ, đất nước này thì chỉ có 1
để xây dựng cuộc sống hạnh phúc qua hình ảnh cái kèo cái cột
Bằng hình ảnh văn học dân gian, cùng với cách gieo vần sáng tạo
tác giả đã khẳng định đất nước với những nét đẹp truyền thống tự hào
cảm nhận về đất nước trong sự hài hòa các phương diện thời gian
trong mạch thơ trữ tình chính luận tác giả cho thấy sự lầm than
nơi anh đến, nơi em tắm, đánh rơi chiếc khăn trong nỗi nhớ thầm
được cảm nhận từ không gian gần gũi tác giả thể hiện sự quan tâm
gắn với những câu hò Bình Trị, chim phượng hoàng bay về núi bạc
thì đây cá ngư ông móng nước khiến cho người đọc phải kinh ngạc
trong mắt người trẻ tuổi đất nước là 1 cõi thơ mộng
bao kỉ niệm diệu ngọt tình yêu được ví đẹp tựa như dòng sông
với những ai đã khuất... với những ai bây giờ...
gánh vác phần người đi trước để lại dặn dò con cháu nguyện mai sau
được cảm nhận trong sự thống nhất, các thế hệ được nối tiếp nhau
sự kết tinh hóa thân cuộc sống đất nước được ví tựa xương máu
trách nhiệm giữ gìn đất nước, phần này tác giả buông lời
phải biết gắn bó và san sẻ để làm nên đất nước muôn đời
để làm nên đất nước muôn đời
để làm nên đất nước muôn đời