Nghệ sĩ Hoài Trúc Phương tên thật là Dương Trúc Phương, sinh năm 1943, tại Rạch Giá, Kiên Giang. Là con thứ năm trong một gia đình có năm chị em, cha người Quảng Đông – Trung Quốc sang lập nghiệp ở Rạch Giá, Kiên Giang, mẹ là người Việt Nam.
Gia đình ông có tiệm bán hủ tiếu lớn kế bên rạp hát Châu Văn, Rạch Giá, ông có ba chị gái. Vốn mê đờn ca tài tử lại được đình ủng hộ vì có giọng ca hay, NS Hoài Trúc Phương đã tham gia biểu diễn ở các đám tiệc và cho đến năm lên 14 tuổi ông đã xin cha nghỉ học để đi theo gánh hát.
Duyên may đưa NS Hoài Trúc Phương đến với sân khấu chính là một lần NS Hoàng Nuôi (chồng của nghệ sĩ Bạch Cúc - em gái nghệ sĩ Minh Tơ, cha của đạo diễn Phượng Hoàng và là dượng rể của NSND Thanh Tòng), đến ăn hủ tiếu ở quán nhà của ông, người nghệ sĩ này đã nhận ông làm đệ tử, rồi xin dẫn ông vô đoàn hát.
Nhờ có người cha thương và quý nghiệp hát, nên những lúc đoàn hát nào về Rạch Giá mà lâm vào cảnh khó khăn, không đủ tiền mua gạo ăn, cha của ông đã tiếp tế lương thực, tiền bạc để nuôi các đoàn. Sau 6 năm học nghề để thích nghi với môi trường mới,
Năm 1964 Trúc Phương đã gặt hái được những thành công với vai diễn ấn tượng đầu tiên là Thanh Sơn trong vở "Máu chảy về tim" ở đoàn Thúy Lan - Mỹ Ngọc. Các ký giả kịch trường viết bài khen Hoài Trúc Phương và gọi Ông là một ngôi sao lạ vừa được phát hiện sáng chói trên nền trời kịch nghệ miền Tây.
Ông bầu Ba Bản liền mời về hát ở đoàn Thủ Đô và đặt nghệ danh cho anh là Hoài Trúc Phương. Lúc đó, đoàn này là một đại ban, có những đào kép rất nổi tiếng như: Tấn Tài, Dũng Thanh Lâm, Trương Ánh Loan, Tô Kim Hồng, Tô Kiều Lan, Như Ngọc...và sau đó Hoài Trúc Phương lọt vào mắt Bầu Long của công ty Bầu Long, nên bầu Long đã mời về ký giao kèo hai năm với số tiền 200.000 đồng và trả lương cao gấp 5 lần lương của anh lúc hát ở đoàn Thúy Lan - Mỹ Ngọc cách đó 2 năm. Khi về đoàn Kim Chung 1 rồi qua đoàn 3, đoàn 5, Hoài Trúc Phương đã hát chánh với các cô đào: Bích Hợp, Kim Chung, Kim Tuyến...và Ông kết duyên cùng nữ nghệ sĩ Kim Tuyến .
Cuộc hôn nhân hơn 10 năm với cô đào tài sắc Kim Tuyến có một người con trai . Năm 1972 ,hai người chia tay. (năm 1978, đào Kim Tuyến và con trai vượt biên sang Mỹ đến nay).
Sau 30/4/1975, nghệ sĩ Hoài Trúc Phương và Diệu Huê có dịp gặp lại nhau khi cùng hát đoàn Sân Khấu Mới với thành phần nghệ sĩ tuồng cổ của đoàn Huỳnh Long trước đây như Thanh Bạch, Thanh Thế, Bạch Mai, Hữu Lợi...
Năm 1977 Ông nối duyên với Ns Diệu Huê , Có với nhau 1 con trai (mất năm 2002) và sống cùng 3 người con của Diệu Huê với Minh Phụng.
Trong sự nghiệp của nghệ sĩ Hoài Trúc Phương có nhiều vai diễn thành công như: Bạch Vệ (vở Quán trọ hoàng hôn), Võ Đông Sơ (Võ Đông Sơ - Bạch Thu Hà), Yên Lang (Manh áo quê nghèo), Từ Hải (Thúy Kiều), Nùng Cao (Người mang sông núi), Vũ Trường Giang (Cô gái bán gươm), Lý Đạo Thành (Nhiếp chính Ỷ Lan), ông Tám (Máu thắm đồng Nọc Nạn), Henri Thọ (Trận tuyến thầm lặng), quan thượng thư (Truyền thuyết tình yêu), đại úy ngụy (Áng ngọc đêm xuân)... Gần đây nhất, ông tham gia trong bộ phim "Anh hùng Nguyễn Trung Trực" (vai thầy dạy võ của Nguyễn Trung Trực) và "Bình Tây Đại nguyên soái" (vai Phan Thanh Giản) và cùng bà xã – NS Diệu Huê đóng vai vợ chồng ông bá hộ trong vở "Chất ngọc không tan" tại Nhà hát Thành Phố. Đây cũng là vai diễn cuối cùng của ông.
Nghệ sĩ Hoài Trúc Phương mắc bệnh đường ruột, gia đình đưa vào điều trị tại Bệnh viện Nguyễn Tri Phương thì phát hiện bị ung thư ruột. Mặc dù đã được các bác sĩ tận tình cứu chữa, nhưng sau hai ngày chống chọi với cơn nguy kịch, ông đã trút hơi thở cuối cùng trong sự thương tiếc của người thân, bạn bè, đồng nghiệp.
Ông đã trút hơi thở cuối cùng lúc 14 giờ 40 phút ngày 19-8-2014 tại nhà riêng ở huyện Bình Chánh, TPHCM, hưởng thọ 72 tuổi và hỏa táng tại Bình Hưng Hòa và đưa hài cốt vào chùa Bửu Quang.