JİRKİ AŞİRETİ
Jirki Aşireti çok eskilere dayanan Hertoşi aşiretinin bir kolu olarak bilinir. Hertoşiler bilindiği üzere Kürt Tarihinin en önemli şahsiyetlerinden biri olan Selahaddin-i Eyyubinin bağlı olduğu Rewadi aşiretinden ayrılmışlardır. Dolayısı ile Jirkiler de bir bakıma Selahaddin-i Eyyubinin torunları olarak değerlendirilmektedir. mehmet başkurt cizre
Jirki isminin Hakkari ve Beytuşebap yöresinde yaşayan Jiro isimli şahıstan geldiği kabul edilmektedir. Bazı kaynak kişiler bu aşiretin, çok cesur ve gözü açık olmalarından dolayı, uyanık, ve gözü açık anlamına gelen "Jir" kelimesinden türetilerek Jirki ismini aldığını savunurlar.
Jirki aşireti, Şemdinan,Gewdan,mamxuran,Şidan ve Şerefan kolları gibi Hertoşilerin Mend(Mendıkan) boyuna bağlıdırlar.
Irak'ın Rewanduz bölgesindeki Xana Mezin denilen bir yerden Hakkari, Van , Yüksekova ve Şirnak taraflarına yayılmışlardır. Bu gün nüfuslarının 40 bin civarında olduğu tahmin edilmektedir.
Kato dağı civarında yoğunlukta olan Jirkiler kendi aralarında,Mala Hüseyin ve Kerevan sülalesi olmak üzere iki kola ayrılırlar. Ancak bu kollar doğu ve güney doğu coğrafyasına dağılmışlardır. Özellikle Mala Hüseyin kolu Beytülşebab ilçesi ve Tanin dağı eteklerinde ki Mutluca köyü,Hakkarinin, çanaklı ve Kırıkdağ taraflarında yaşamaktadırlar. Aşiret kısmen yayla hayatı yaşamakta olup, önemli yaylakları Kato dağının eteklerindeki Meydani Kolya-Pertavin-Mêr Kıtık bölgeleridir.
Öter(Mala Hüseyin Kolu) ve Adıyaman (Reşooğlu-Ahmetoğlu) aileleri bu aşiret içinde önemli bir yere sahip olup, kanaat önderleri konumundadırlar.
Yaşadıkları bölgede barışçıl bir aşiret olarak tanınmaları, gerek kendi içlerinde ve gerekse komşu aşiretleri ile iyi ilişkilerin gelişmesine neden olmuştur.
Jirkiler Kırmançi kürtçesi konuşur ve sunnidirler. kırsal kesimde yaşayanları tarımve hayvancılıkla uğraşırlar. Bu aşiret mensuplarının büyük bir kısmı koruculuk sitemi içinde bulunmaktadırlar.
Önemli Şahsiyetlerinden biri, Hacı İbrahim (Bıro) oğlu Ahmed Ağadır.1930 yılındaki isyanlarda adamları ile beraber girdiği çatışmada hayatını kaybetmiştir.